CÔNG TÁC TUYỂN CHỌN VÀ ĐÀO TẠO VẬN ĐỘNG VIÊN TRẺ BÌNH ĐỊNH HIỆN NAY
Vai trò của công tác tuyển chọn và đào tạo vận động viên (VĐV) trẻ trong hệ thống đào tạo VĐV thể thao hiện nay là mắc xích quan trọng, cơ bản hình thành nên nhân tài cho đội tuyển thể thao thành tích cao. Nếu tuyển chọn không tốt sẽ dẫn đến đào tạo không hiệu quả, gây tốn kém trong đào tạo; tuyển chọn không tốt làm mất đi cơ hội phát triển nhân tài, dẫn đến hiệu quả thi đấu không như mong muốn. Để có được những VĐV đạt được thành tích cao trong hệ thống đào tạo VĐV hiện nay, thì công tác tuyển chọn và huấn luyện giữ vai trò quan trọng, quyết định sự thành, bại của các VĐV.
Tổ chức huấn luyện là khâu then chốt của quá trình đào tạo VĐV trẻ, nội dung chủ yếu là huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật, thể lực và tâm lý. Nếu tổ chức tốt quá trình này sẽ tạo điều kiện vững chắc cho quá trình huấn luyện nâng cao và VĐV sẽ nhanh chóng phát huy tối ưu khả năng vốn có của bản thân để sẵn sàng đạt thành tích cao. Ngược lại, quá trình tổ chức huấn luyện không tốt, thiếu khoa học sẽ gây cản trở rất lớn cho quá trình huấn luyện nâng cao, thậm chí làm mất đi cơ hội giành thành tích cao của VĐV.
Huấn luyện kỹ thuật động tác sai sẽ hình thành kỹ xảo sai lệch cho VĐV. Như vậy hiệu quả thi đấu không đạt tối ưu, quá trình huấn luyện nâng cao tốn nhiều thời gian để sửa chữa, khắc phục sai lầm làm ảnh hưởng tới kế hoạch chung của đội tuyển thể thao. Huấn luyện chiến thuật sai sẽ tạo cho VĐV thiếu chủ động sáng tạo, thiếu tự tin và tính quyết đoán trong tập luyện và thi đấu, hạn chế thành tích thi đấu của VĐV. Huấn luyện thể lực không đúng phương hướng sẽ dẫn đến những hậu quả sau: Nếu tập luyện quá sức làm cho VĐV suy giảm khả năng hoạt động thể lực, thậm chí suy nhược cơ thể dẫn đến những bệnh lý rất nguy hiểm cho VĐV như bệnh lao lực do tập luyện quá sức trong thời gian dài, bệnh thần kinh tọa, thoát vị đĩa đệm do VĐV phải khắc phục trọng lượng phụ quá cao và ở tư thế sai. Tập luyện chưa tới ngưỡng hoặc chưa vượt ngưỡng sẽ không khai thác hết tiềm năng của VĐV (không có tác dụng phát triển thể lực cho người tập), như vậy thành tích thể thao không được nâng cao. Tập luyện không tuân thủ các nguyên tắc huấn luyện và không vận dụng các cơ chế thích nghi sẽ thường xuyên tạo nên những động tác mới lạ làm cho cơ thể VĐV không kịp thích nghi mà thường xuyên xảy ra phản ứng xấu, như vậy thành tích sẽ không được nâng cao. Nhưng nếu tập thường xuyên một nội dung và phương pháp trong thời gian kéo dài sẽ hình thành hàng rào thành tích (hay còn gọi là hàng rào tốc độ hoặc sức ỳ) cho VĐV, thành tích của VĐV cũng bị hạn chế, phải tốn rất nhiều thời gian mới có thể xóa bỏ được hàng rào đó và nhiều cơ hội đạt thành tích thể thao cao bị bỏ lỡ.
Công tác tổ chức quản lý là quá trình duy trì và phát huy những thành quả của quá trình huấn luyện và tuyển chọn đạt được. Nếu tổ chức quản lý không đúng phương pháp sẽ tạo cho VĐV có điều kiện sống buông thả, thiếu ý thức tổ chức kỷ luật, sa đà vào các tệ nạn xã hội… làm mất đi những phẩm chất cao quý và làm giảm khả năng tập luyện và thi đấu.
Thể thao thành tích cao Bình Định thời gian qua đã hình thành hệ thống đào tạo VĐV tương đối hợp lý, những mô hình từ tuyến đào tạo VĐV năng khiếu thể thao đến tuyến đào tạo VĐV thành tích cao, từ các vệ tinh, các câu lạc bộ cấp xã, huyện đến các trung tâm đào tạo cấp tỉnh ở từng môn thể thao. Tuy nhiên, quá trình tổ chức tuyển chọn đào tạo còn một số bất cập, dẫn đến hiệu quả chưa cao. Nguyên nhân phần lớn là do cán bộ, HLV còn thiếu tri thức khoa học trong công tác huấn luyện, không phân biệt được ranh giới và tỷ lệ phù hợp giữa các nội dung huấn luyện ở các thời kỳ huấn luyện, hầu hết theo kinh nghiệm mà không có căn cứ khoa học. Đây là vấn đề băn khoăn trong quá trình đào tạo VĐV trẻ ở Bình Định hiện nay.
Quá trình đào tạo VĐV trẻ thường từ 7 đến 10 năm, tùy thuộc vào từng môn thể thao, từ tuổi nhi đồng đến hết tuổi thiếu niên. Để hoàn thành tốt những nhiệm vụ đặt ra trong quá trình tuyển chọn và đào tạo VĐV trẻ đòi hỏi người HLV phải có kiến thức sâu rộng. HLV vừa là nhà chuyên môn giỏi, vừa là nhà sư phạm mẫu mực, vừa là nhà tâm lý đồng thời là một bác sĩ, nhà quản lý và nhà xã hội học. Thực tế công tác đào tạo trẻ ở Bình Định hiện nay, hầu hết các HLV quan tâm đến huấn luyện các năng lực vận động cho VĐV trẻ mà quên đi các mặt giáo dục và rèn luyện khác cho họ. Đây là nguyên nhân cơ bản dẫn đến hiệu quả đào tạo VĐV trẻ trong những năm qua chưa cao.
Thực tế, công tác tuyển chọn VĐV trẻ và đào tạo thể thao thành tích cao của Bình Định thời gian qua đã gặt hái được nhiều kết quả đáng khích lệ; nhiều VĐV xuất sắc đạt thành tích quốc gia, quốc tế như: VĐV Nguyễn Thị Hằng Nga, (HCV môn Kicboxing SEA Games 30); VĐV Phạm Thị Hồng Lệ (HCB môn chạy 10.000m SEA Games 30); VĐV Nguyễn Thị Thanh Hồng (HCV Quốc gia môn Cở tướng); VĐV Hồ Tấn Tài, VĐV Cao Văn Triền môn Bóng đá…. Để đạt được những kết quả cao hơn, nhiều hơn, vững vàng hơn, ngay từ bây giờ công tác tuyển chọn, đào tạo VĐV thể thao thành tích cao phải có sự đổi mới theo hướng tích cực, chuyên môn hóa sâu; bên cạnh đó Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu thể thao, Trung tâm Võ thuật cổ truyền mạnh dạn đề xuất, đưa các ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến vào trong công tác tuyển chọn và đào tạo VĐV.
Có thể khẳng định, quá trình tổ chức tuyển chọn và đào tạo VĐV trẻ đóng vai trò quan trọng đặc biệt đối với thể thao thành tích cao. Trong thời gian đến, nếu làm tốt công tác này sẽ giúp thể thao Bình Định có được lực lượng kế cận hùng hậu bổ sung kịp thời cho tuyến trên. Đồng thời, đây cũng là tiền đề vững chắc cho giai đoạn huấn luyện nâng cao. Hy vọng, thành tích thể thao của tỉnh được duy trì và ngày càng phát triển vững chắc.
Tổ chức huấn luyện là khâu then chốt của quá trình đào tạo VĐV trẻ, nội dung chủ yếu là huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật, thể lực và tâm lý. Nếu tổ chức tốt quá trình này sẽ tạo điều kiện vững chắc cho quá trình huấn luyện nâng cao và VĐV sẽ nhanh chóng phát huy tối ưu khả năng vốn có của bản thân để sẵn sàng đạt thành tích cao. Ngược lại, quá trình tổ chức huấn luyện không tốt, thiếu khoa học sẽ gây cản trở rất lớn cho quá trình huấn luyện nâng cao, thậm chí làm mất đi cơ hội giành thành tích cao của VĐV.
Huấn luyện kỹ thuật động tác sai sẽ hình thành kỹ xảo sai lệch cho VĐV. Như vậy hiệu quả thi đấu không đạt tối ưu, quá trình huấn luyện nâng cao tốn nhiều thời gian để sửa chữa, khắc phục sai lầm làm ảnh hưởng tới kế hoạch chung của đội tuyển thể thao. Huấn luyện chiến thuật sai sẽ tạo cho VĐV thiếu chủ động sáng tạo, thiếu tự tin và tính quyết đoán trong tập luyện và thi đấu, hạn chế thành tích thi đấu của VĐV. Huấn luyện thể lực không đúng phương hướng sẽ dẫn đến những hậu quả sau: Nếu tập luyện quá sức làm cho VĐV suy giảm khả năng hoạt động thể lực, thậm chí suy nhược cơ thể dẫn đến những bệnh lý rất nguy hiểm cho VĐV như bệnh lao lực do tập luyện quá sức trong thời gian dài, bệnh thần kinh tọa, thoát vị đĩa đệm do VĐV phải khắc phục trọng lượng phụ quá cao và ở tư thế sai. Tập luyện chưa tới ngưỡng hoặc chưa vượt ngưỡng sẽ không khai thác hết tiềm năng của VĐV (không có tác dụng phát triển thể lực cho người tập), như vậy thành tích thể thao không được nâng cao. Tập luyện không tuân thủ các nguyên tắc huấn luyện và không vận dụng các cơ chế thích nghi sẽ thường xuyên tạo nên những động tác mới lạ làm cho cơ thể VĐV không kịp thích nghi mà thường xuyên xảy ra phản ứng xấu, như vậy thành tích sẽ không được nâng cao. Nhưng nếu tập thường xuyên một nội dung và phương pháp trong thời gian kéo dài sẽ hình thành hàng rào thành tích (hay còn gọi là hàng rào tốc độ hoặc sức ỳ) cho VĐV, thành tích của VĐV cũng bị hạn chế, phải tốn rất nhiều thời gian mới có thể xóa bỏ được hàng rào đó và nhiều cơ hội đạt thành tích thể thao cao bị bỏ lỡ.
Công tác tổ chức quản lý là quá trình duy trì và phát huy những thành quả của quá trình huấn luyện và tuyển chọn đạt được. Nếu tổ chức quản lý không đúng phương pháp sẽ tạo cho VĐV có điều kiện sống buông thả, thiếu ý thức tổ chức kỷ luật, sa đà vào các tệ nạn xã hội… làm mất đi những phẩm chất cao quý và làm giảm khả năng tập luyện và thi đấu.
Thể thao thành tích cao Bình Định thời gian qua đã hình thành hệ thống đào tạo VĐV tương đối hợp lý, những mô hình từ tuyến đào tạo VĐV năng khiếu thể thao đến tuyến đào tạo VĐV thành tích cao, từ các vệ tinh, các câu lạc bộ cấp xã, huyện đến các trung tâm đào tạo cấp tỉnh ở từng môn thể thao. Tuy nhiên, quá trình tổ chức tuyển chọn đào tạo còn một số bất cập, dẫn đến hiệu quả chưa cao. Nguyên nhân phần lớn là do cán bộ, HLV còn thiếu tri thức khoa học trong công tác huấn luyện, không phân biệt được ranh giới và tỷ lệ phù hợp giữa các nội dung huấn luyện ở các thời kỳ huấn luyện, hầu hết theo kinh nghiệm mà không có căn cứ khoa học. Đây là vấn đề băn khoăn trong quá trình đào tạo VĐV trẻ ở Bình Định hiện nay.
Quá trình đào tạo VĐV trẻ thường từ 7 đến 10 năm, tùy thuộc vào từng môn thể thao, từ tuổi nhi đồng đến hết tuổi thiếu niên. Để hoàn thành tốt những nhiệm vụ đặt ra trong quá trình tuyển chọn và đào tạo VĐV trẻ đòi hỏi người HLV phải có kiến thức sâu rộng. HLV vừa là nhà chuyên môn giỏi, vừa là nhà sư phạm mẫu mực, vừa là nhà tâm lý đồng thời là một bác sĩ, nhà quản lý và nhà xã hội học. Thực tế công tác đào tạo trẻ ở Bình Định hiện nay, hầu hết các HLV quan tâm đến huấn luyện các năng lực vận động cho VĐV trẻ mà quên đi các mặt giáo dục và rèn luyện khác cho họ. Đây là nguyên nhân cơ bản dẫn đến hiệu quả đào tạo VĐV trẻ trong những năm qua chưa cao.
Thực tế, công tác tuyển chọn VĐV trẻ và đào tạo thể thao thành tích cao của Bình Định thời gian qua đã gặt hái được nhiều kết quả đáng khích lệ; nhiều VĐV xuất sắc đạt thành tích quốc gia, quốc tế như: VĐV Nguyễn Thị Hằng Nga, (HCV môn Kicboxing SEA Games 30); VĐV Phạm Thị Hồng Lệ (HCB môn chạy 10.000m SEA Games 30); VĐV Nguyễn Thị Thanh Hồng (HCV Quốc gia môn Cở tướng); VĐV Hồ Tấn Tài, VĐV Cao Văn Triền môn Bóng đá…. Để đạt được những kết quả cao hơn, nhiều hơn, vững vàng hơn, ngay từ bây giờ công tác tuyển chọn, đào tạo VĐV thể thao thành tích cao phải có sự đổi mới theo hướng tích cực, chuyên môn hóa sâu; bên cạnh đó Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu thể thao, Trung tâm Võ thuật cổ truyền mạnh dạn đề xuất, đưa các ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến vào trong công tác tuyển chọn và đào tạo VĐV.
Có thể khẳng định, quá trình tổ chức tuyển chọn và đào tạo VĐV trẻ đóng vai trò quan trọng đặc biệt đối với thể thao thành tích cao. Trong thời gian đến, nếu làm tốt công tác này sẽ giúp thể thao Bình Định có được lực lượng kế cận hùng hậu bổ sung kịp thời cho tuyến trên. Đồng thời, đây cũng là tiền đề vững chắc cho giai đoạn huấn luyện nâng cao. Hy vọng, thành tích thể thao của tỉnh được duy trì và ngày càng phát triển vững chắc.
Nguyễn Văn Long
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Danh mục
Thống kê truy cập
- Đang truy cập12
- Hôm nay3,276
- Tháng hiện tại38,799
- Tổng lượt truy cập3,510,606